De verkoop van medicinale cannabis in Nederland verminderd in 2021 wat zijn de oorzaken?
16 oktober 2021
PGMCG is gevraagd door de journalist Conor van Prohibition Partners wat o.a. de oorzaken kunnen zijn van de afname van medicinale cannabis in Nederland
De verkoop van medicinale cannabis in Nederland verminderd in 2021
Conor O’Brien onderzoekt de mogelijke oorzaken van de daling van de verkoop van medicinale cannabis – en het aantal patiënten – in Nederland.
Het aantal verkopen van medicinale cannabis in Nederland is in H1 van 2021 gedaald, waarmee een neerwaartse trend wordt voortgezet, die in 2018 begon toen de vergoedingen van verzekeringen in het land werden stopgezet. Ook het aantal medicinale cannabispatiënten daalt sinds die tijd. De stijgende totale waarde van de verkopen en de aan apotheken verkochte hoeveelheden van 2019 tot 2020 suggereren echter dat individuele patiënten mogelijk elk jaar meer medicinale cannabis consumeren.
Minder patiënten krijgen medicinale cannabis voorgeschreven in Nederland
Gegevens die onlangs zijn vrijgegeven door de Nederlandse Stichting voor Farmaceutische Kengetallen (SFK) over de eerste helft van 2021 laten twee belangrijke trends zien in de medicinale cannabismarkt in Nederland: het aantal verkopen daalt en de populariteit van cannabisbloemen, in tegenstelling tot olie, neemt toe. Nederland is de op twee na grootste markt voor medicinale cannabis in Europa, na Duitsland en Italië, en dus zijn trends in dit land belangrijk voor het begrijpen van de industrie in het hele continent. Het aantal verstrekkingen van medicinale cannabis in Nederland bereikte zijn hoogtepunt in 2018, rond de tijd dat het Nationaal Zorginstituut het voorschrijven van medicinale cannabis afraadde wegens een gebrek aan bewijs van werkzaamheid. Dit had als tweeledig effect dat de vergoedingen van verzekeringen voor medicinale cannabis werden stopgezet en dat artsen werden afgeschrikt om behandelingen met medicinale cannabis voor te schrijven.
Van 2019 tot 2020 daalde het totale aantal patiënten dat medicinale cannabis kreeg, in lijn met een vermindering van het aantal verstrekkingen, van 11.000 tot 9.000. Een woordvoerder van de SFK vertelde deze week aan Prohibition Partners dat “het aantal eerste voorschriften harder daalde dan het aantal vervolgvoorschriften”, wat betekent dat de daling vooral wordt veroorzaakt door een daling van nieuwe patiënten, en niet zozeer door huidige patiënten die stoppen met de behandeling. Deze patiëntenaantallen weerspiegelen een fractie van de totale patiëntenpopulatie in Nederland. In 2018 bleek uit het Lifestyle Monitor-onderzoek van de Nederlandse regering dat slechts een op de tien medicinale cannabispatiënten cannabis op recept verkreeg, terwijl de rest zich bevoorraadde bij coffeeshops, straatdealers en thuisteelt.
Een andere mogelijke reden voor de daling van het aantal patiënten en het aantal verstrekkingen zou de aanwezigheid van 564 coffeeshops in Nederland kunnen zijn, die niet-medische cannabis tegen betaalbare prijzen aanbieden, maar onder een juridisch grijs overheidsbeleid van “gedogen”. Coffeeshops hebben ook het voordeel dat ze een breder scala aan cannabissoorten en productformaten aanbieden dan apotheken, die beperkt zijn tot slechts vijf soorten die worden geproduceerd door de enige binnenlandse commerciële kweker Bedrocan, namens het Nederlandse Bureau voor Medicinale Cannabis (BMC), dat ook een monopolie op de export heeft. Van deze variëteiten kan medicinale cannabisolie worden gemaakt, maar deze is verkrijgbaar bij slechts vier apotheken, waarvan er slechts één olie aanbiedt met een THC-gehalte van meer dan 2%.
Prijsverlaging voor medische cannabis in september 2021
Met ingang van september 2021 verlaagt de regering de prijs van cannabis die zowel in het binnenland als in het buitenland wordt verkocht. Afhankelijk van het aantal grammen dat wordt verstrekt, betalen patiënten nu €5,50 per gram cannabisbloem bij bestelling van 5 gram, exclusief btw en receptkosten. Apotheken hebben meer zeggenschap over de prijzen die voor oliën worden aangerekend. Het OMC heeft aan Prohibition Partners laten weten dat cannabis nu wordt geëxporteerd tegen een prijs van €5,30 per gram voor een bestelling van 5 gram.
Namens het Nederlands Bureau voor Medicinale Cannabis vertelde Nicole Groot Bruinderink aan Prohibition Partners: “Door de positieve (financiële) resultaten van het OMC in de afgelopen jaren, heeft het OMC de prijs van medicinale cannabis kunnen verlagen. Voor cannabis in concurrerende coffeeshops worden uiteenlopende prijzen betaald; het EMCDDA plaatste het gemiddelde in coffeeshops op €4,40, maar Marian Hutten en Serge de Bruijn van het PGMCG hebben aangegeven dat veel cannabis in coffeeshops wordt verkocht tussen de €7-20. Hutten heeft ook aangegeven dat vanwege de grote hoeveelheden medicinale cannabis die veel patiënten nodig hebben, een kleine prijsverlaging niet veel patiënten zou overhalen om medicinale cannabis op recept te verkrijgen, en dat alleen volledige terugbetaling dit zou kunnen ondersteunen, evenals de beschikbaarheid van meer soorten.
Patiënten zijn achtergebleven
Prohibition Partners sprak gisteren met Marian Hutten en Serge de Bruijn van de Stichting Nederlandse Patiënten Groep (PGMCG) over deze trends:
‘Nederland heeft een achtergebleven systeem van medicinale cannabisregulering’, aldus Hutten. ‘Als we kijken naar Duitsland, met een jonger systeem van medicinale cannabisregulering, dan hebben zij zo’n zestig soorten medicinale cannabis beschikbaar, terwijl wij in Nederland blijven steken bij vijf. Die vijf werken niet voor iedereen, ze werken zeker niet voor mij en dit legt een onnodige beperking op aan patiënten. Daar komt nog bij dat patiënten geen vergoeding krijgen op grond van de aanbeveling van het Nationaal Zorginstituut, waardoor cannabis voor velen onbetaalbaar blijft. Het resultaat is dat veel patiënten aan hun lot worden overgelaten, hetzij door zelf te kweken, hetzij door zich te bevoorraden bij coffeeshops en de zwarte markt. Het gebrek aan wettelijke bescherming voor medicinale cannabispatiënten in Nederland maakt het erg moeilijk om hier patiënt te zijn. Medicinale cannabispatiënten raken hun huis kwijt omdat ze hun eigen cannabis kweken of raken hun rijbewijs kwijt omdat ze een auto besturen na het consumeren van legale medicijnen en dit moet veranderen.
Veranderende productformaten
Zoals te zien is in de bovenstaande grafiek, is het relatieve marktaandeel van medicinale cannabisbloemen, in tegenstelling tot extracten, gegroeid tot 55% vanaf H1 2021, van een dieptepunt van 44% van de verkoop in 2017. Hoewel het aantal verkopen wordt gedomineerd door bloemen, moet worden opgemerkt dat het marktaandeel in termen van waarde nog steeds zwaar weegt naar oliën, omdat deze een hogere prijs dragen in de apotheek.
Ter vergelijking: het marktaandeel van bloem ten opzichte van extracten in de vergoede cannabisverkoop in Duitsland ligt ook op ongeveer 55%, maar neemt af, en lag in september van 2019 op 75%. De neerwaartse trend in het aantal verstrekkingen van olie sinds eind 2017 is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat de prijzen van olie aanzienlijk hoger zijn dan voor behandeling met bloem en dat slechts één apotheek hoog-THC-extractproducten aanbiedt.
Waarde van de verkoop neemt toe
Terwijl het aantal patiënten en het aantal verstrekkingen in Nederland aan het dalen zijn, zijn de verkochte hoeveelheid en de waarde van de verkoop de afgelopen jaren gestegen. Uit de laatste gegevens die door het OMC aan Prohibition Partners beschikbaar zijn gesteld, blijkt dat de hoeveelheid medicinale cannabis die aan apotheken wordt verkocht voor distributie aan patiënten is toegenomen, na een dip in 2018
Bovendien steeg de waarde van de verkoop van medicinale cannabis van 2019 tot 2020, van 4,7 miljoen euro tot 5,1 miljoen euro volgens de gegevens van de SFK. Noch het OMC, noch de SFK konden gegevens uit 2021 verstrekken over de verkoopwaarde of het gewicht. Er zij aan herinnerd dat het marktaandeel van de duurdere oliën afneemt, dus de waardestijging kan niet worden toegeschreven aan stijgende kosten van medicinale cannabis.
In plaats daarvan lijkt het erop dat de hoeveelheden medicinale cannabis die door elke medicinale cannabispatiënt worden gekocht, zijn toegenomen van 2019 tot 2020. Noch het OMC, noch de SFK waren in staat om Prohibition Partners een verklaring te geven waarom individuele patiënten mogelijk meer legaal voorgeschreven cannabis consumeren.
Vertragingen in de voortgang van de cannabisregulering
Verschillende ontwikkelingen in de regulering van medicinale cannabis en cannabis voor volwassenen hebben vertraging opgelopen, niet alleen door COVID-19 maar ook doordat de regeringspartijen er niet in zijn geslaagd een coalitie te vormen; Nederland zit al meer dan zes maanden zonder zittende regering. Het BMC had gepland om tegen nu een aanbesteding voor twee kwekers van medicinale cannabis online te hebben, die nieuwe soorten aan patiënten zouden aanbieden, maar er is al maanden geen vooruitgang gemeld op dit gebied en het is onduidelijk wanneer nieuwe kwekers online zullen komen.
Ook de proef waarbij in 10 gemeenten cannabis voor volwassengebruik volledig zou worden gelegaliseerd, moet nog online komen (zie The European Cannabis Report: 6th Edition voor meer informatie hierover). Hutten van de PGMCG heeft aangegeven dat ook dit programma is vastgelopen als gevolg van COVID-19 en het ontbreken van een zittende regering.
Bron (english)
Deel deze pagina:
